Günümüzde en ilgi uyandıran konularından birisi “Girişimcilik”. Bu konuda her gün yeni yeni projeler ortaya çıkıyor, yeni uygulamalar yapılıyor, üniversitelerde programlar açılıyor, kamu kurumları tarafından çeşitli destek programları sunuluyor, çeşitli girişimcilik yarışmaları düzenleniyor ve böylece girişimciliğin toplum için çekici ve erişilebilir olmasına çalışılıyor. Girişimcilik konusu her soruna çözüm olmasa bile; girişimcilik ekosisteminin güçlü hale getirilmesi, çözümün kesin bir parçası olarak görülüyor.

Girişimci ekonomik ve sosyal olarak kendi işinde veya profesyonel yaşamında, toplum için değer yaratan ve fayda sağlayan kişi olarak tanımlanıyor. LinkedIn kurucusu Reid Hoffman girişimciliği, uçurumdan atladıktan sonra düşene kadar uçak yapmak olarak tanımlıyor. Girişimciler, yarattıkları veya karşılaştıkları fırsatları, içinde bulundukları toplumun yararına dönüştürerek gelişim ve refahın önünü açacak itici gücü temsil ediyorlar.

Girişimcilik aynı zamanda gelişen ekonomilerde büyümenin en büyük motoru konumunda. Girişimci olmak ve bir vizyonu gerçeğe dönüştürmek, pek çok kişisel riski ve çabayı da beraberinde getiriyor. Daha çok girişimci daha çok iş, daha çok yenilikçilik ve daha çok rekabetçilik demek. Bu nedenle girişimciliğin ilköğretimden doktoraya kadar tüm eğitim seviyelerinde desteklenmesi önem arz ediyor.

Girişimciliğin en önemli bileşenlerinden birisi de yenilikçilik. Yenilikçi girişimciler, eğitim ve deneyimleri sonucu edindikleri kazanımlar ile karşılarına çıkan beklenmedik problemleri en az kayıpla çözebiliyor. Klasik girişimlerden farklı olarak yenilikçi girişimler, durgun sektörleri harekete geçirebildikleri gibi, farklı yeni iş alanları yaratarak işsizlik problemini de azaltıyor.

Dünyada girişimcilik

Avrupa Komisyonu’nun girişimciliği teşvik eylem planında; finansmana erişimi iyileştirmek, firmaların kritik olan ilk beş yılı atlatmalarına yardımcı olmak, dijital çağın sunduğu yeni iş imkânlarının önündeki engelleri kaldırmak, işletmelerin el değiştirmelerini kolaylaştırmak, iflas edenlere ikinci bir fırsat tanımak ve idari konuların basitleştirilmesi gibi amaçlar yer alıyor.

Avrupa Birliği, “Girişimcilik ve Yenilik Programı” kapsamında yer alan ve “KOBİ’lerin başlangıç ve büyüme aşamalarında finansmana erişimlerinin sağlanması ve yenilik faaliyetlerine yatırım yapılması”, “KOBİ’lerin işbirliği için elverişli bir ortam oluşturulması”, “İşletmelerde her türlü yenilik”, “Eko-inovasyon”, “Girişimcilik ve yenilik kültürü” ve “İşletmeler ve yenilikle ilgili ekonomik ve idari reform” olarak belirlenen hedefler kapsamında çeşitli destekler sunuyor. Konuyla ilgili çalışma programına Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın http://goo.gl/ZKZLl adresinden PDF formatında ulaşmak mümkün.

Global Entrepreneurship Monitor’ün 2012 yılı küresel raporuna göre dünyada en yüksek girişimcilik oranı, genellikle 25-34 yaşları arasında, sonrasında ise 35-44 yaş aralığında gerçekleşiyor. AB üyesi olmayan ülkelerde girişimcilerin yarısı 18-34 yaş aralığında ve Çin’de bu oran %57.

Birçok ülkede girişimcilik kadınlara göre erkekler arasında daha yaygın. Mısır, Filistin ve Güney Kore’de girişimcilerin beşte birinden azı kadın girişimci. Kadın girişimcilerin erkeklerden fazla olduğu ülkeler ise Ekvador, Panama, Gana, Nijerya ve Tayland.

Raporda Türkiye verimlilik odaklı ekonomiler arasında yer alıyor. İlgili rapora www.gemconsortium.org/docs/download/2645 adresinden ulaşmak mümkün.

Ülkemizde girişimcilik

Türkiye’de internet sektörünün yabancı melek yatırımcılarından BIC Angel Investments’in yaptığı araştırmaya göre girişimcilerin sadece yüzde 19′u kadınlardan oluşuyor ve kadınların yaş ortalaması 35, erkeklerin 30 ve genel olarak girişimcilerin yaş ortalaması 31 olarak belirtiliyor. Araştırmanın sonucunda girişimcilik ekosisteminin sorunları; “sermaye bulamamak”, “girişimcilikle ilgili yasal düzenlemelerin uygun olmaması”, “yatırımcıların yeterince risk almaması” ile “yatırımcıların girişimcilere temkinli yaklaşması” şeklinde sıralanıyor.

Amway Avrupa’nın Türkiye’de yaptığı bir anket çalışmasına göre Marmara Bölgesi, kendi işini yapma konusuna en olumlu bakan bölge olarak öne çıkıyor. Onu sırasıyla Doğu Anadolu, Ege ve İç Anadolu bölgeleri takip ediyor. Ankete göre girişimciliğin önündeki en büyük engel olarak “sermaye eksikliği” görülüyor. Bunu “yetersiz kamu desteği” ve “ekonomi bilgisi eksikliği” takip ediyor.

Girişimcilik konusunda alanında başarılı girişimleri hayata geçirmiş girişimcilerin katıldığı girişimcilik zirveleri düzenlendiği gibi, başarılı olarak görülen kişilerin geçmişte yaşadığı başarısızlıklarını konu alan başarısızlık zirveleri de düzenleniyor.

Girişimcilik konusunda destekler

Ülkemizde girişimcilik politikalarının oluşturulması, destek mekanizmalarının tasarlanması ve uygulanması konularında öncü kuruluş olan KOSGEB, “Uygulamalı Girişimcilik Eğitimleri” ile girişimcilik kültürünü yaygınlaştırmaya ve girişimcileri iş planı kavramı ile tanıştırarak başarılı işletmelerin kurulmasını sağlamaya çalışıyor. İŞKUR, kalkınma ajansları, belediyeler, ticaret ve sanayi odaları ve çeşitli meslek kuruluşları ile işbirlikleri yapılarak eğitime ve desteğe ulaşım kolaylaştırılıyor. Eğitimi tamamlayarak kendi iş fikirlerine yönelik iş planlarını hazırlayan girişimcilere hibe ve kredi şeklinde maddi destekte bulunuluyor. Destek hakkında detaylı bilgiye KOSGEB’in www.kosgeb.gov.tr/Pages/UI/Destekler.aspx?ref=8 adresinden ulaşmak mümkün.

Girişimciler yaşamsal döngülerinin en çok sıkıntı çektikleri dönemleri olan başlangıç ve erken aşamalarda melek yatırımcılar, girişim sermayeleri ve kamu desteklerinden faydalanabiliyorlar. Konuyla ilgili olarak, “Melek Yatırımcılık Yönetmeliği” olarak bilinen “Bireysel Katılım Sermayesi Yönetmeliği” 15 Şubat 2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmeliğe Resmi Gazete’nin www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/02/20130215-2.htm adresinden ulaşmak mümkün.

1512 desteğiyle TÜBİTAK, iş planı başvurusu kabul edilen arge yoğun başlangıç firmalarına, geliştirecekleri ürünün fikir aşamasından pazara açılmasına kadar ihtiyaç duyduğu; eğitim-danışmanlık desteği ve sermaye desteğini veriyor, prototip fizibilitesini ve teknolojik doğrulamasına katkıda bulunuyor. TÜBİTAK’ın desteği anlatan sunumuna www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/1512-sunumu-150313.pdf linkinden ulaşılabiliyor.

Tüm bunların haricinde çeşitli firma, banka, üniversite ve sivil toplum örgütlerinin düzenlemiş olduğu, girişimcilere maddi ödül ve mentorluk desteği sunan yarışmalar da mevcut.

* Daha önce yayınlandığı yerler:
– 23.09.2013 tarihli kişisel bloğum
– “Trakya İş Dünyası” dergisi Nisan 2014 sayısı
– 02.05.2014 tarihli “Avrupa Yakası” gazetesi