Avrupa Birliği Avrupalı KOBİ’lere hibeler, krediler, bazı durumlarda garantiler şeklinde destekler sağlıyor. Destekler direkt olarak veya ulusal veya bölgesel seviyede yönetilen programlar aracılığıyla sağlanıyor. Ayrıca KOBİ’ler, programlar ve iş destek servisleri gibi bir seri finansal olmayan önlemlerden de faydalanabiliyor.
Bu yardımlar temel olarak dört ana kategoride toplanıyor. Bunlar “tematik finansman sağlama olanakları”, “yapısal fonlar”, “finansal araçlar” ve “KOBİ’lerin uluslararasılaşmalarının desteklenmesi” şeklide sayılabilir.
Tematik Finansman Sağlama Olanakları
Bu finansman genellikle çevre, araştırma, eğitim gibi belirli tematik hedeflere göre tasarlanıyor ve Avrupa Komisyonu’nun farklı departmanları tarafından uygulanıyor. KOBİ’ler ve diğer organizasyonlar programlara genellikle sürdürülebilir, değer yaratan ve uluslararası projeler ile başvurabiliyor. Programına bağlı olarak, programa başvurabilenler endüstriyel gruplar, iş birlikleri, iş desteği sağlayıcıları ve/veya danışmanlar olabiliyor. Projelerde eş zamanlı fon sağlanması genel bir kural ve genellikle AB desteği, yalnızca proje maliyetinin bir kısmını kapsayan yardımlar şeklinde gerçekleşiyor. Bunlara aşağıdaki programları örnek verebiliriz:
7. Çerçeve Programı; “İşbirliği”, “Fikirler”, “Kapasiteler” özel programları ve “Marie Curie burs ve destek programları”ndan oluşan bileşenleri ile topluluk politikalarına ilişkin farklı alanlardaki işbirliğini teşvik etmek amacıyla yürütülen Topluluk Hibe Programları’ndan birisi. Türkiye’de 7.ÇP’nin koordinasyonu “TÜBİTAK – AB Çerçeve Programları – Ulusal Koordinasyon Ofisi (UKO)” tarafından yürütülüyor. 7.ÇP ile ilgili en güncel bilgilere ve açılan çağrılara ait bilgilere, AB Arge Bilgilendirme Servisi CORDİS’in http://cordis.europa.eu/fp7 adresinden veya TÜBİTAK UKO tarafından kurulmuş olan www.fp7.org.tr adresindeki Türkiye 7.ÇP internet sitesinden ulaşabiliyor.
Rekabet Edebilirlik ve Yenilikçilik Çerçeve Programı (CIP); “girişimcilik ve inovasyon”, “iletişim teknolojileri” ve “akıllı enerji” konularında değişik alt programlarla firmalara destek sağlıyor. Detaylı bilgiye http://ec.europa.eu/cip adresinden erişmek mümkün. Program 2014-2020 döneminde COSME adı altında devam edecek.
Program altında eco-innovation alt programı ile çevreyi iyileştirme ve koruma amaçlı projelerinin toplam uygun maliyetlerinin en fazla %50’si oranında hibe sağlanıyor. Başvuru rehberi ve dosyalarına ilişkin belgelere http://ec.europa.eu/environment/eco-innovation adresinden ulaşılabiliyor.
CIP programının bir diğer alt bileşeni olan Avrupa İşletmeler Ağı, KOBİ’lere AB mevzuatı, politikaları, standartları, uluslararası pazarlara erişim ve ticari işibirliği olanakları konusunda bilgilendirmenin yanı sıra yeni teknolojiler ve teknoloji transferi alanlarında da destek sağlamayı hedefliyor. Ağ hakkında bilgiye www.enterprise-europe-network.ec.europa.eu adresinden ve bölgemizi kapsayan konsorsiyum hakkındaki bilgilere www.aia-istanbul.org adresinden ulaşmak mümkün.
EUREKA; pazar odaklı, kısa sürede ticarileşebilecek ürün ve süreçlerin geliştirilmesine yönelik projelerin desteklendiği uluslararası arge destek programı. Programın amaçları Avrupa’nın rekabet gücünü artırmak, pazara yönelik arge çalışmalarını teşvik etmek, kaliteli ürün, yöntem ve hizmetler geliştirmek, sanayi ve araştırma kurumları arasındaki işbirliğini artırmak, ticari değeri yüksek yeni ürün ve süreçlerin geliştirilmesini teşvik etmek ve uluslararası işbirliğini kolaylaştırmak. (www.eurekanetwork.org) Ülkemizde EUREKA programının koordinasyonunu TÜBİTAK EUREKA Ofisi yürütüyor (www.eureka.org.tr).
İçerisinde “Comenius”, “Erasmus“, “Leonardo da Vinci”, “Grundtvig” gibi alt programlar barındıran Hayatboyu Öğrenme Programı‘ndan ise okul öncesi eğitim kurumlarından üniversitelere kadar her düzeydeki eğitim ve öğretim kurumları, öğretim elemanları, öğrenci ve öğretmenler, yöneticiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları, sosyal paydaşlar ve işgücü piyasasındakiler yararlanabiliyor.
2008 yılından beri yürütülen Genç Girişimciler için Erasmus programı, program üyesi ülkelerde faaliyet gösteren girişimciler arasında bilgi ve deneyim paylaşımı ile işbirliğinin artırılmasını amaçlıyor. Program ile katılımcı ülkelerden yeni girişimcilerin, diğer katılımcı ülkelerden tecrübeli girişimcilerin işletmelerinde bir dönem geçirerek tecrübelerini zenginleştirmeleri, bilgilerini geliştirmeleri ve çevrelerini genişletmeleri sağlanıyor. 2012 çağrısı için son başvuru tarihi ise 31 Mayıs. (www.abgs.gov.tr/index.php?p=47364&l=1)
Yapısal Fonlar
Bölgelerin kalkınma farklılıklarını azaltmak ve Avrupa Birliği içinde ekonomik ve sosyal uyum tanıtmak için tasarlanmış olan yapısal fonlar ile Avrupa Komisyonu, üye ülkelerdeki bölgesel projeleri destekliyor. Ekonomik olarak az gelişmiş bölgelerdeki KOBİ’lerin yatırımlarına destek sağlanıyor. Diğer bölgelerde ise öncelik direkt olarak KOBİ’lere doğrudan yardım yerine girişimcilik eğitimi, destek hizmetleri, iş inkübatörleri, teknoloji transfer mekanizmaları, ağ oluşturma gibi hizmetlerle kaldıraç etkisi şeklinde destek sağlanıyor.
Finansal Araçlar
Finansal araçların çoğuna endirekt olarak ulusal finansal aracılar (bankalar, kredi kurumları, yatırım fonları) aracılığıyla ulaşılıyor. Bunların çoğu Avrupa Yatırım Fonu tarafından yönetiliyor. Kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Avrupa Yatırım Bankası‘nın küçük ve orta ölçekli işletmelerine uygun koşullu finansman imkânı sağlama yönündeki kredilerine, ticari bankalar gibi ticari aracılarla ulaştırılıyor. Bu krediler KOBİ’lerin istikrarlı çalışmaları için gerekli sermaye tabanını sağlamada yardımcı olabiliyor. Kredilerin süreleri 2 ila 12 yıl arasında değişebiliyor. (http://eib.europa.eu ve http://eib.europa.eu/attachments/country/turkey_2010_tr.pdf)
KOBİ’lerin Uluslararasılaşmalarının Desteklenmesi
Bunlar genellikle AB dışındaki pazarlara KOBİ’lerin erişimine yardımcı olmak için uluslararasılaşma alanında faaliyet gösteren aracı organizasyonlar ve/veya kamu otoritelerine yardım şeklinde gerçekleşiyor. Buna örnek olarak katılım öncesi mali yardım aracı (IPA) verilebilir. IPA, 2007 yılından bu yana beş farklı bileşenle sürdürülüyor. Bunlar “Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma”, “Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği”, “Bölgesel Kalkınma”, “İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi” ve “Kırsal Kalkınma” bileşenleri şeklinde özetleniyor. (http://ec.europa.eu/regional_policy/thefunds/ipa/turkey_development_en.cfm)
Ayrıca detaylı bilgiler için Avrupa Komisyonu’nun http://ec.europa.eu/small-business ve http://ec.europa.eu/contracts_grants adresleri de incelenebilir.
* Daha önce yayınlandığı yerler:
– “Çorlu TSO” gazetesi Mart 2012 sayısı
– 21.03.2012 tarihli kişisel bloğum
– “Trakya İş Dünyası” dergisi Kasım 2009 sayısı