Avrupa Birliği Mart 2000’de yapılan Lizbon Zirve Toplantısı’nda belirtilen ve Lizbon Stratejisi olarak adlandırılan strateji kapsamında, “Dünyanın en dinamik ve rekabetçi bilgi temelli ekonomisi” haline gelmeyi amaçlıyor. Çerçeve Programları ise bu hedefe yönelik olarak araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilikçilik çalışmalarının desteklenmesi amacıyla, belirli bir bütçesi olan ve belirli bir dönem için tasarlanmış çok yıllı programlar.
7. Çerçeve Programı; ülkemizin Yaşamboyu Öğrenim, Gençlik, Kültür ve Rekabetçilik ile Yenilikçilik Programlarında olduğu gibi aktif olarak katıldığı, topluluk politikalarına ilişkin farklı alanlardaki işbirliğini teşvik etmek amacıyla yürütülen Topluluk Hibe Programları’ndan birisi.
Ocak 2007’de başlayıp Aralık 2013’e kadar sürecek olan 7.ÇP, Lizbon hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla, araştırmayla ilgili tüm AB girişimlerini ortak bir çatı altında toplamayı hedefliyor. Yedi yılı kapsayan 7. ÇP’nin toplam bütçesi ise 53,2 milyar Euro.
7.ÇP’nin en büyük özelliklerinden birisi verilecek desteklerin hibe özelliği taşıması, bir diğeri ise Dünya Ticaret Örgütü’nün izin verdiği en yüksek hibe destek oranlarının KOBİ’ler tarafından kullanılabiliyor olması. Büyük sanayi kuruluşları 7.ÇP kapsamında gerçekleştirilen projelerde arge harcamalarının %50’sini talep edebilirken, KOBİ’ler arge harcamalarının %75’ini talep edebiliyor.
Bu noktadaki KOBİ tanımında AB’nin belirlediği ölçütler geçerli. Buna göre çalışan sayısı 250 kişiyi geçmeyen, yıllık net satıl hâsılatı 50 milyon Euro’nun altında olan ve bünyesindeki başka firma hissesi oranı %25’i geçmeyen firmalar KOBİ sayılıyor.
7.ÇP’ye AB üyesi ülkeler, içerisinde ülkemizin de bulunduğu asosye ülkeler ve uluslararası işbirliği hedef ülkelerinden katılım yapılabiliyor. İlki 1984 yılında başlayan çerçeve programlarına Türkiye ilk kez 2002-2006 yılları arasında devam etmiş olan 6. Çerçeve Programı’ndan itibaren bu programa dahil oldu.
7.ÇP’nin Türkiye’deki koordinasyonu
Türkiye’de 7.ÇP’nin koordinasyonu TÜBİTAK bünyesinde kurulmuş olan “TÜBİTAK – AB Çerçeve Programları – Ulusal Koordinasyon Ofisi (UKO)” tarafından yürütülüyor. TÜBİTAK UKO, 7.ÇP hakkındaki farkındalığı ve bu programa olan katılımı artırmak amacıyla çeşitli çalışmalar yapıyor ve çeşitli destekler veriyor.
Programlara katılabilecek kurum ve kuruluşlar
Yeni teknolojiler geliştirme, kilit oyuncularla ve müşterilerle arge işbirliği, yeni pazarlara erişim, rekabetin dışında kalmamak ve yapılması planlanan bir araştırmanın mali açıdan desteklenmesi gibi amaçları olan sanayi kuruluşları, KOBİ’ler, KOBİ birlikleri, üniversiteler, araştırma merkezleri, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları, uluslararası organizasyonlar ve bireysel araştırmacılar çerçeve programlarına katılabiliyor.
Çerçeve Programları’na yapılan tüm başvurularda aranan ana koşul işbirliği olmakta birlikte, projelere minimum katılımcı sayısı ve aranan özellikler proje türüne göre değişebiliyor. Genel olarak, 7.ÇP projelerinde en az üç farklı AB üyesi ülke veya asosye ülkeden, en az üç bağımsız kuruluşun yer alması gerekiyor. Programa dâhil olan aday ülke kuruluşları, üye ülke kuruluşları ile aynı hak ve yükümlülüklere sahip.
7.ÇP için ne tür projeler uygun
7.ÇP tüm projelere destek sağlamıyor. AB Çerçeve Programları’na sunulacak projenin, çalışma programında belirtilen ilgili konu başlığına uygun olması gerekir. Çalışma Programı’nda açıkça belirtilen öncelikli alanlarda hazırlanmış, uluslararası ortaklı ve yenilikçi araştırma ve teknoloji geliştirme (ATG) projeleri 7.ÇP için uygun.
Proje teklifleri aynı konuda çalışan kurum, kuruluş, araştırma merkezi, üniversite ve KOBİ’lerle birlikte oluşturulacak bir konsorsiyum ile çoğunlukla AB komisyonunun belirlediği konularda hazırlanıyor. 7.ÇP’nin hangi proje konularını kapsadığı ve projelerin uygun olup olmadığı www.fp7.org.tr internet sitesindeki ilgili tematik alana ait bölümler incelenerek öğrenilebiliyor.
7.ÇP genel yapısı
7.ÇP “İşbirliği”, “Fikirler “, “Marie – Curie” ve “Kapasiteler” olmak üzere dört temel program ile “Euratom – Nükleer Enerji Etkinlikleri” ve “JRC – Ortak Araştırma Merkezleri” olmak üzere iki yardımcı programdan oluşuyor.
İşbirliği özel programı
32,3 milyar Euro ile 7.ÇP bütçesinin en önemli kalemini oluşturan işbirliği özel programı kapsamında stratejik öneme sahip “enerji”, “çevre”, “sağlık”, “güvenlik”, “gıda, tarım ve biyoteknoloji”, “bilgi ve iletişim teknolojileri”, “nanobilim”, “ulaştırma, “uzay” ve “sosyo-ekonomik ve beşeri bilimler” konularının yer aldığı on tematik alan var. Bu tematik alanlar altında, Avrupa Komisyonu tarafından önceden belirlenmiş araştırma konularına uygun proje teklifleri destekleniyor.
Fikirler özel programı
7,5 milyar Euro bütçeli fikirler özel programında konu kısıtlaması yok. Bu özel program altında bireysel araştırmacıların veya doktoralı bir araştırmacı önderliğinde kurulmuş araştırma ekiplerinin bilim ve teknolojiyi ileriye götürecek fikirleri destekleniyor. Program Avrupa Araştırma Konseyi tarafından yönetiliyor.
Marie Curie burs ve destek programları
Arge yapabilmek için gerekli olan iki temel etmen birisi insan. 4,7 milyar Euro bütçeli bu program, teknoloji ve bilginin, araştırmacıların dolaşımı aracılığı ile transferini ve araştırmacıların nitelik ve nicelik bakımından geliştirilmesini hedefliyor.
Kapasiteler özel programı
4,1 milyar Euro bütçeli kapasiteler özel programı, arge yapabilmek için gereken ikinci temel etmen olan altyapı etmenini hedef alıyor. Bu program dâhilinde Avrupa genelinde araştırma ve yenilik altyapısının geliştirilmesi ve en uygun şekilde kullanılabilir hale getirilmesi amaçlanıyor.
Proje süreci
Avrupa Komisyonu’na sunulan projenin Komisyon’un eline geçtiğine dair alındı belgesi yaklaşık 3 hafta içerisinde proje koordinatörüne iletiliyor. Değerlendirme süreci yaklaşık 5-8 hafta arası sürüyor. Proje desteklenmek üzere seçildiği takdirde Komisyon ile görüşmeler başlıyor. Projenin hazırlanmaya başladığı zamandan kontrat imzalama aşamasına kadar geçen süre bir yılı bulabiliyor. Ancak süre daha kısa da olabiliyor.
7.ÇP ile ilgili güncel bilgiler
7.ÇP ile ilgili en güncel bilgilere ve açılan çağrılara ait bilgilere, AB Arge Bilgilendirme Servisi CORDİS’in http://cordis.europa.eu/fp7 adresinden veya TÜBİTAK UKO tarafından kurulmuş olan www.fp7.org.tr adresindeki Türkiye 7.ÇP internet sitesinden ulaşabiliyor. Aynı site üzerinden her bir alandan sorumlu ulusal irtibat noktalarına ait bilgilere de ulaşmak mümkün. Ayrıca http://cordis.europa.eu/fp7/dc adresinden çağrılar arasında anahtar kelimeler kullanarak arama yapmak da mümkün.
Konuyla ilgili olarak Avrupa İşletmeler Ağı İstanbul konsorsiyumu tarafından İstanbul Sanayi Odası bünyesinde düzenli olarak “7. Çerçeve Programı İçin Proje Hazırlama” eğitimleri veriliyor. Aynı zamanda konsorsiyumun çıkarmış olduğu “KOBİ’ler için AB 7. Çerçeve Programı” adlı yayına da http://goo.gl/sHv71 adresinden erişilebilir.
* Daha önce yayınlandığı yerler:
– 22.12.2011 tarihli kişisel bloğum
– “Trakya İş Dünyası” dergisi Ocak 2012 sayısı
